ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့က မြန်မာပြည်ကို မဟာဗျူဟာအရ အသုံးချနေတယ်လို့ နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းကြား ပြောဆိုမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။
မဟာအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ အကျိုးစီးပွားအတွက် လိုအပ်တဲ့ အခင်းအကျင်းတွေနဲ့ လုပ်ဆောင်မှာဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့က တိုက်ရိုက် မပါဝင်ဘဲ တနည်းနည်းနဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) မှ မူဝါဒရေးရာ ဦးဆောင်ကော်မတီဝင် ဦးထွန်းအောင်ကျော်က ပြောပါတယ်။
“ဒီနိုင်ငံကို မဟာအင်အားကြီး နိုင်ငံတွေက တနည်းနည်းနဲ့ အသုံးချချင်တဲ့ ကိစ္စက မလွဲမသွေ ရှိကြမှာပဲ။ အခုလည်း အခင်းအကျင်းအရ ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင်ကတော့ ပါးစပ်ကတော့ ပြောနေကြတာပဲ။ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ ပါဝင်နေကြတာတွေ ကျနော်တို့ မြင်တွေ့နေရတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဆိုရင်လည်း ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ ထောက်ပံ့မှုတွေ မိမိတို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီကို အကြောင်းပြပြီးတော့ ပါဝင်မှုတွေ ကျနော်တို့ တွေ့နေရတယ်။ အိမ်နီးချင်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဆိုရင်လည်း လူမှုအခွင့်အရေးတွေနဲ့ ပါဝင်ပြီးတော့မှ အကူအညီပေးမှုတွေ နောက်တစ်ခုက ပြည်တွင်းစစ်မှု ကျနော်တို့ ဖြစ်နေတဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိက္ခတွေမှာလည်း ပါဝင်မှုတွေကို ကျနော်တို့ တွေ့နေရတယ်။ အဲဒါကြောင့် Proxy War အထိကတော့ တိုက်ရိုက်အနေနဲ့ မပါဝင်ပေမယ့် တနည်းနည်းနဲ့ နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ပါဝင်မှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာကတော့ မြင်တွေ့နေရတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်
မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာရှမှာ အရေးပါပြီး ပထဝီအနေအထားအရ မဟာဗျူဟာကျတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ သဘာဝသယံဇာတပေါများပြီး ရေမြေအနေအထားကလည်း ကောင်းမွန်တဲ့အတွက် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေက ၎င်းတို့ အကျိုးစီးပွားအရေး အသုံးပြုနေကြမှာဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း Burma Act ပြဋ္ဌာန်းမှုမှာ အမေရိကန်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေး လုပ်ပိုင်ခွင့်အက်ဥပဒေ NDAA ကို အတည်ပြုခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာ့အရေးမှာ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို နည်းပညာပိုင်းနဲ့ လက်နက်မဟုတ်တဲ့ အကူအညီတွေပေးဖို့ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။
အလားတူ အနောက်နိုင်ငံသား ကြေးစား စစ်သား အများအပြားဟာလည်း ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို ကူညီ တိုက်ခိုက်ပေးနေကြောင်း၊ အမေရိကန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ ပူးပေါင်း၍ ရခိုင် နဲ့ ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကို ကူညီရန် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF/CNA) တပ်ဖွဲ့ဝင်များ
မြန်မာ့အရေးမှာ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေက ပါဝင်ပတ်သက်နေသော်လည်း Proxy War အဆင့်အထိ မရောက်နိုင်ဘူးလို့ ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO/NCA/S) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက ပြောပါတယ်။
“ဒီလောက်ကြီးတော့ ယူကရိန်းတို့လို တခြား ဆီးရီးယားလောက် အဲဒီလောက်အထိတော့ မထင်ရှားပါဘူး။ ကျနော်ထင်တာတော့ တရုတ်ကတော့ သူ့ရဲ့ ရည်မှန်းချက် စီးပွားရေး ရည်မှန်းချက် အနိုင်ရအောင်တော့ တဖြည်းဖြည်းတော့ ချဲ့လာမယ်၊ ဝင်လာမယ်၊ သို့သော် အဲဒါကို Counter check လုပ်ဖို့ check and balance လုပ်ဖို့က အမေရိကန်လည်းပဲ ဝင်တော့ ဝင်လာမယ်၊ ဒါပေမဲ့ Proxy War အဆင့်လောက်တော့ မသွားဘူးနဲ့ တူတယ်။ ကြည့်ရတာတော့ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အမေရိကန် ဝင်ခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်တွေမှာ နောက်ပိုင်းမှာ အကောင်းဆုံးမရှိတာ တွေ့ရတယ်လေ။ အာဖဂန်မှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အီရတ်မှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါကြောင့် အမေရိကန်ကလည်း ဒီသင်ခန်းစာ ယူပြီးတော့ သူခြေလွန်လက်လွန်တော့ မဝင်ဘူးလို့ ယူဆရပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ အိမ်နီးချင်း တရုတ်က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပြီး နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် ဖိအားပေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ AA၊ TNLA၊ MNDAA တို့ ဖော်ဆောင်တဲ့ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး နောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြို့အများအပြားကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ပါတယ်။
အာရက္ခတပ်တော် (AA) တပ်ဖွဲ့ဝင်များ
လက်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအချို့က သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ မြို့တွေကို ဗဟိုအစိုးရက ပြန်လည် ထိန်းချုပ်နိုင်ပါက အရင်အုပ်ချုပ်မှု ပုံစံအတိုင်း ပြန်ဖြစ်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာ လေ့လာရေးအဖွဲ့မှ ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦးက ပြောပါတယ်။
“ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင်တော့ တရုတ်လုပ်ပိုင်ခွင့်ရသွားတယ်လို့ သာမန်အားဖြင့် ကြည့်ရင်တော့ အဲလိုပဲ မြင်မှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ခုနားက ပြောသလိုလေ နယ်မြေတွေကို လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက သူတို့ရသွားတဲ့အခါမှာ ထုံးစံအတိုင်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ပြဿနာက သူတို့မှာ ဘယ်လို အုပ်ချုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ နည်းလမ်း မရှိဘဲ သေနတ်ကိုင်ထားတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ အုပ်ချုပ်တဲ့အခါကြတော့ အဲဒီတော့ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တယား အကုန်ပျက်တယ်။ နောက်ပိုင်း ဗဟိုအစိုးရဖက်က နစကပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ပြီး တက်လာတဲ့ အစိုးရပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ သူတို့က ဗဟိုအစိုးရရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုနဲ့ ပြန်လည် တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ ဒါတွေက တချိန်ချိန်ကြရင်ပြန်ပြီးတော့ နဂိုမူလ ပုံစံတော့ ပြန်ရောက်သွားမှာပေါ့။ အခုလောလောဆယ်က ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ အနေအထား၊ လောလောဆယ် ဒါတစ်ခုကြည့်ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံက တစ်ပိုင်းစီ ခွဲပြီး အုပ်ချုပ်နေတာတို့ အဲဒီလိုမျိုး ပြောလို့တော့ မရဘူးပေါ့။ အခုကမှ အုပ်ချုပ်ရေး ပြန်တည်ခါစကိုး။ အုပ်ချုပ်ရေးပုံမှန်လည်ပတ်တဲ့ အနေအထားကို ပြန်ရောက်သွားရင်တော့ သေချာတယ်၊ နဂိုမူလသွားတဲ့ ပုံစံပေါ့၊ လားရှိုးပုံစံတော့ ပြန်ဖြစ်သွားပါလိမ့်မယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ တရုတ်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း၊ အနောက်အုပ်စုနဲ့ နီးစပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း စသဖြင့် ရပ်တည်လှုပ်ရှားလျက် ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
နယ်မြေတွေကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေး၊ တရာစီရင်ရေး စတဲ့ ယန္တယားတွေ ဖော်ဆောင်လျက် ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
လက်ရှိမှာ စစ်ကောင်စီ နဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအချို့၊ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတို့အကြား ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ကရင်နီ (ကယား) ပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်း နဲ့ တနင်္သာရီတိုင်းတို့မှာ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
